مننژیت ویروسی: علت، علائم و راه های بهبود

مننژیت ویروسی (viral-meningitis) التهاب مننژهای شما (ناحیه اطراف مغز و نخاع) است که توسط یک ویروس ایجاد می شود، شایع ترین علل آن انترو ویروس ها و ویروس های هرپس سیمپلکس هستند. علائم شامل سردرد، سفتی گردن، تب، استفراغ و تغییرات ذهنی است. برخی از اشکال مننژیت می تواند کشنده باشد.

• دسته بندی: پیشگیری و درمان
• تاریخ انتشار: 1403/08/29
• زمان مطالعه: 7 دقیقه

مننژیت ویروسی (viral-meningitis) التهاب مننژهای شما (ناحیه اطراف مغز و نخاع) است که توسط یک ویروس ایجاد می شود، شایع ترین علل آن انترو ویروس ها و ویروس های هرپس سیمپلکس هستند. علائم شامل سردرد، سفتی گردن، تب، استفراغ و تغییرات ذهنی است. برخی از اشکال مننژیت می تواند کشنده باشد.

در این نوشتار به معرفی علائم و علل این بیماری و راه های درمان آن می پردازیم.

مننژیت ویروسی چیست؟

مننژیت ویروسی التهاب مننژهای شما است که به طور خاص توسط یک عفونت ویروسی ایجاد می شود. مننژهای شما نواحی اطراف مغز و نخاع شما هستند، مننژیت ویروسی در کودکان خردسال بیشتر از بزرگسالان است. به آن مننژیت آسپتیک نیز می گویند.

تفاوت بین مننژیت ویروسی و مننژیت باکتریایی

مننژیت ویروسی و مننژیت باکتریایی هر دو باعث التهاب مننژهای شما می شوند، اما عوامل عفونی مختلف (میکروب ها) باعث ایجاد آنها می شوند. مننژیت ویروسی معمولاً خود به خود برطرف می شود. مننژیت باکتریایی می تواند کشنده باشد.

هیچ راهی برای دانستن تفاوت بدون ارزیابی توسط پزشک وجود ندارد. اگر فکر می کنید مننژیت دارید فورا به اورژانس مراجعه کنید یا به دنبال مراقبت های پزشکی اورژانسی باشید.

علائم مننژیت ویروسی

علائم مننژیت ویروسی می تواند به طور ناگهانی ظاهر شود و شامل موارد زیر باشد:

• تب

• لرز

• سردرد

• سفتی گردن

• حالت تهوع یا استفراغ

• حساسیت به نور (فوتوفوبیا)

• کمبود اشتها

• مشکل در تمرکز

• دوبینی

گاهی، اما نه همیشه، قبل از شروع علائم مننژیت، علائم عفونت ویروسی (مانند آبریزش بینی، سرفه، بدن درد یا بثورات پوستی) را خواهید داشت.

علائم مننژیت ویروسی در نوزادان

تشخیص اینکه آیا نوزاد یا کودک خردسال دارای علائم مننژیت ویروسی است، می تواند دشوار باشد. برخی از نشانه هایی که می توانید به دنبال آنها باشید عبارتند از:

• تب

• استفراغ کردن

• برآمدگی “نقطه نرم” (فونتانل) روی سر نوزاد

• تحریک پذیری

• کمتر خوردن

• خواب آلودگی یا مشکل در بیدار شدن از خواب

• پاسخ های کم انرژی یا کندتر (بی حالی)

چه چیزی باعث مننژیت ویروسی می شود؟

ویروس هایی که می توانند باعث مننژیت شوند عبارتند از:

• انتروویروس های غیر فلج اطفال (مانند آنهایی که باعث بیماری دست، پا و دهان می شوند)

• ویروس هرپس سیمپلکس

• ویروس اپشتین بار که باعث مونونوکلئوز نیز می شود

• ویروس واریسلا زوستر که می تواند باعث آبله مرغان و زونا نیز شود

• اوریون

• سرخک

• آربوویروس ها مانند ویروس نیل غربی و ویروس زیکا

• اچ‌آی‌وی

• ویروس های آنفولانزا

• ویروس کوریومننژیت لنفوسیتی (LCMV)

چگونه به مننژیت ویروسی مبتلا می شوید؟

انواع ویروس هایی که باعث مننژیت ویروسی می شوند معمولا از فردی به فرد دیگر منتقل می شوند. این می تواند از طریق:

• سرفه کردن

• عطسه کردن

• تماس نزدیک

• به اشتراک گذاشتن غذا یا وسایل شخصی

• دست زدن به سطوح آلوده

برخی از علل مننژیت ویروسی نیز وجود دارد که از طریق نیش پشه آلوده به آن مبتلا می شوید.

آیا مننژیت ویروسی مسری است؟

ویروس هایی که باعث مننژیت می شوند مسری هستند. اما در بیشتر مواقع، آنها منجر به مننژیت نمی شوند. در عوض باعث بیماری های دیگری می شوند. به عنوان مثال، ویروس های آنفولانزا بسیار بیشتر از مننژیت باعث بیماری های تنفسی می شوند.

عوامل خطر مننژیت ویروسی چیست؟

هر کسی ممکن است به مننژیت ویروسی مبتلا شود، اما اگر شرایط زیر را داشته باشید احتمال ابتلا به این بیماری در شما بیشتر است:

1. کودکان کمتر از 5 سال

2. سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشید. اگر شرایط خاصی دارید (مانند اختلالات خود ایمنی، HIV یا سرطان) یا اگر از داروهایی استفاده می کنید که سیستم ایمنی شما را سرکوب می کنند، ممکن است سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشید

3. در یک محیط گروهی مانند یک خوابگاه زندگی کنید

مننژیت ویروسی چه عوارضی دارد؟

مننژیت ویروسی کمتر از مننژیت باکتریایی عوارض ایجاد می کند. اما هنوز خطر اثرات جدی کوتاه مدت و بلندمدت، به ویژه در کودکان خردسال وجود دارد، از جمله:

• از دست دادن بینایی

• کم شنوایی

• مشکل در حافظه و تمرکز

• مسائل حرکتی و تعادلی

• مشکلات یادگیری

مننژیت ویروسی چگونه تشخیص داده می شود؟

متخصصان با معاینه عصبی و با آزمایش مایع مغزی نخاعی (مایع اطراف مغز و ستون فقرات) مننژیت ویروسی را تشخیص می دهند. آنها همچنین ممکن است نمونه خون یا مدفوع (مدفوع) بگیرند، بینی یا گلوی شما را سواب بکشند یا از مغز شما تصویربرداری کنند.

تست های خاص

برخی از آزمایشاتی که پزشکان برای تشخیص مننژیت ویروسی استفاده می کند عبارتند از:

ضربه زدن به ستون فقرات

آزمایشات خون

سواب بینی یا گلو: پزشک بینی یا گلوی شما را برای نمونه برداری از مخاط سواب می کشد. یک آزمایشگاه نمونه شما را برای جستجوی ویروس ها یا سایر عفونت ها آزمایش می کند.

تصویربرداری: پزشک از سی تی اسکن (اسکن توموگرافی کامپیوتری) یا MRI (تصویربرداری تشدید مغناطیسی) برای گرفتن عکس از مغز شما استفاده کند. آنها به دنبال التهاب و سایر تغییرات ناشی از مننژیت خواهند بود.

نمونه مدفوع: گاهی اوقات، پزشک شاید از شما بخواهد نمونه ای از مدفوع خود را ارائه دهید. یک آزمایشگاه نمونه شما را برای جستجوی ویروس ها یا سایر عفونت ها آزمایش می کند.

مننژیت ویروسی چگونه درمان می شود؟

نحوه درمان مننژیت ویروسی توسط پزشک متخصص بستگی به این دارد که کدام ویروس باعث آن شده است. داروهای ضد ویروسی برای تعدادی از ویروس هایی که باعث مننژیت می شوند در دسترس هستند. پزشک شما همچنین ممکن است از داروهایی برای کاهش تورم یا درمان علائمی مانند درد یا کم آبی استفاده کند.

داروها و روش های خاص

داروها و سایر درمان هایی که پزشک برای درمان مننژیت ویروسی استفاده می کند عبارتند از:

آنتی بیوتیک ها: آنتی بیوتیک ها نمی توانند عفونت ویروسی را درمان کنند، اما پزشک در حین بررسی علت مننژیت، آنها را شروع می کند. این به این دلیل است که مننژیت باکتریایی معمولاً جدی‌تر از مننژیت ویروسی است و باید فوراً درمان شود.

ضد ویروس ها: آسیکلوویر می تواند عفونت های ویروسی ناشی از هرپس سیمپلکس و واریسلا زوستر را درمان کند. چندین داروی ضد ویروسی می توانند آنفولانزا را درمان کنند.

کورتیکواستروئیدها: داروهایی مانند دگزامتازون یا پردنیزون التهاب را کاهش می دهند.

مسکن های درد

آیا می توان از مننژیت ویروسی پیشگیری کرد؟

راه های کاهش خطر ابتلا به ویروس هایی که می توانند باعث مننژیت شوند عبارتند از:

• واکسینه شدن: واکسیناسیون برای آبله مرغان، آنفولانزا، سرخک و اوریون در دسترس است.

• شستن مکرر دست ها: بهداشت خوب شستن دست ها به ویژه در فصل سرماخوردگی و آنفولانزا، قبل از غذا خوردن و بعد از رفتن به دستشویی یا تعویض پوشک اهمیت دارد.

• ضدعفونی کردن سطوحی که اغلب لمس می شوند.

• استفاده از کاندوم در هر نوع رابطه جنسی.

• محافظت از خود در برابر نیش حشرات: لباس محافظ بپوشید، از اسپری حشرات استفاده کنید و در صورت لزوم زیر پشه بند بخوابید.

در صورت بیماری از بودن در کنار افراد دیگر خودداری کنید. اگر نمی توانید از دیگران دوری کنید، استفاده از ماسک ممکن است به جلوگیری از گسترش بیماری کمک کند. وسایل شخصی (مانند لیوان) را با افراد دیگر به اشتراک نگذارید.

نکات پایانی

مننژیت ویروسی ممکن است ترسناک به نظر برسد، اما یک شکل ملایم از مننژیت است که معمولا خود به خود از بین می رود، با این حال سایر اشکال مننژیت می توانند بسیار جدی باشند و هیچ راهی برای شناخت علت بدون مراجعه به پزشک وجود ندارد.

مننژیت یک التهاب خطرناک مایع و غشاهای اطراف مغز و نخاع است که می‌تواند ناشی از عفونت‌های ویروسی، باکتریایی یا قارچی باشد و نیاز به تشخیص و درمان فوری پزشکی دارد و علائم آن شامل تب، سردرد، سفتی گردن و خواب‌آلودگی است و در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به عوارض جدی یا مرگ شود.