- آشنایی با بیماری
 - 1404/08/12
 
                        در این مقاله از مجله سلامت پلاس برای سهولت در مطالعه و دسترسی، لیست داروهای شلاتکننده، آنتیدوتها و آنتاگونیستها را در قالب جدول سازماندهی کرده ایم.
برای سازماندهی و توضیح داروهای شلاتکننده، آنتیدوتها و آنتاگونیستها، این داروها را بر اساس کلاس درمانی و کاربرد اصلی دستهبندی میکنیم:
دستهبندی داروها
| ردیف | نام ژنریک (فارسی) | نام ژنریک (انگلیسی) | کلاس درمانی | موارد مصرف اصلی | مکانیسم اثر | 
|---|---|---|---|---|---|
| ۱ | آمی فوستین | Amifostine | سیتوپروتکتیو | محافظت از بافتها در برابر سمیت شیمی درمانی/رادیوتراپی | تبدیل به متابولیت فعال (آمیفوستین دیسولفاید) و خنثیسازی رادیکالهای آزاد. | 
| ۲ | دی فری پرون | Deferiprone | شلاتور آهن | درمان اضافه بار آهن (هموکروماتوز، تالاسمی) | اتصال به آهن آزاد و دفع آن از طریق ادرار. | 
| ۳ | دفروکسامین | Deferoxamine | شلاتور آهن | مسمومیت حاد با آهن، اضافه بار آهن | اتصال به آهن و تشکیل کمپلکس دفروکسامین-آهن که از کلیه دفع میشود. | 
| ۴ | دکسرازوکسان | Dexrazoxane | شلاتور | پیشگیری از سمیت قلبی ناشی از داروهای شیمی درمانی (مثل دوکسوروبیسین) | اتصال به یونهای فلزی و کاهش تشکیل رادیکالهای آزاد. | 
| ۵ | دیمرکاپرول | Dimercaprol | شلاتور فلزات سنگین | مسمومیت با آرسنیک، جیوه، سرب | اتصال به فلزات و تشکیل کمپلکس محلول در آب که از ادرار دفع میشود. | 
| ۶ | فلومازنیل | Flumazenil | آنتاگونیست بنزودیازپین | برگشت اثرات CNS ناشی از بنزودیازپینها (مثل خوابآوری، اوردوز) | بلوک رقابتی گیرندههای GABA-A. | 
| ۷ | فومپیزول | Fomepizole | آنتیدوت مسمومیت با متانول/اتیلن گلیکول | مسمومیت با متانول یا اتیلن گلیکول | مهار آنزیم الکل دهیدروژناز و جلوگیری از تولید متابولیتهای سمی (اسید فرمیک). | 
| ۸ | گلوکاگون | Glucagon | آنتاگونیست هیپوگلیسمی | درمان هیپوگلیسمی شدید | تحریک گلیکوژنولیز و افزایش قند خون. | 
| ۹ | مسنا | Mesna | سیتوپروتکتیو | پیشگیری از سمیت مثانه ناشی از داروهای شیمی درمانی (سیکلوفسفامید، ایفوسفامید) | اتصال به متابولیتهای سمی (آکرولئین) در مثانه و خنثیسازی آنها. | 
| ۱۰ | متیل تیونینیوم کلراید | Methylene Blue | آنتیدوت مسمومیت با سیانید/متهموگلوبینمی | درمان مسمومیت با سیانید یا متهموگلوبینمی | تبدیل متهموگلوبین به هموگلوبین و اتصال به سیانید. | 
| ۱۱ | نالمیفن | Nalmefene | آنتاگونیست اوپیوئید | برگشت اثرات اوردوز اوپیوئیدها (مثل مورفین) | بلوک گیرندههای μ-opioid | 
| ۱۲ | نالوکسان | Naloxone | آنتاگونیست اوپیوئید | درمان اوردوز اوپیوئیدها | بلوک رقابتی گیرندههای اوپیوئیدی. | 
| ۱۳ | نالتروکسون | Naltrexone | آنتاگونیست اوپیوئید | پیشگیری از عود اعتیاد به الکل یا اوپیوئیدها | بلوک طولانیمدت گیرندههای اوپیوئیدی. | 
| ۱۴ | پنسیلامین | Penicillamine | شلاتور فلزات سنگین | مسمومیت با مس (ویلسون)، روماتوئید آرتریت | اتصال به مس و تشکیل کمپلکس دفعشونده از کلیه. | 
| ۱۵ | پرالیدوکسیم | Pralidoxime | آنتیدوت سموم ارگانوفسفره | مسمومیت با حشرهکشهای ارگانوفسفره | بازگرداندن فعالیت آنزیم استیل کولین استراز. | 
| ۱۶ | پروتامین | Protamine | آنتاگونیست هپارین | خنثیسازی اثر هپارین در خونریزی یا جراحی | اتصال به هپارین و تشکیل کمپلکس غیرفعال. | 
| ۱۷ | پروسیان بلو | Prussian Blue | شلاتور رادیواکتیو/تالیوم | مسمومیت با تالیوم یا مواد رادیواکتیو | اتصال به یونهای تالیوم/سزیم و کاهش جذب رودهای. | 
| ۱۸ | سولامر | Sevelamer | شلاتور فسفات | کاهش فسفات در بیماران کلیوی (هایپر فسفاتمی) | اتصال به فسفات در روده و جلوگیری از جذب آن. | 
| ۱۹ | کلسیم دی سدیم ادتا | Calcium Disodium Edetate | شلاتور سرب | مسمومیت با سرب | اتصال به سرب و تشکیل کمپلکس دفعشونده از ادرار. | 
| ۲۰ | سدیم پلی استایرن سولفونات | Sodium Polystyrene Sulfonate | شلاتور پتاسیم | درمان هیپرکالمی (پتاسیم بالا) | اتصال به پتاسیم در روده و دفع آن از طریق مدفوع. | 
کلاسهای اصلی و نکات مهم
۱. شلاتورها (Chelators)
۲. آنتیدوتها (Antidotes)
۳. آنتاگونیستها (Antagonists)
هشدارهای حیاتی
۱. تداخلات:
داروهای شلاتکننده، آنتیدوتها و آنتاگونیستها
برای دوز دقیق و مدیریت بالینی، همواره با پزشک یا سمشناس بالینی مشورت کنید. 🧪⚠️
                                مالکیت معنوی مجله سلامت پلاس (healthplusmag.ir) علامت تجاری ناشر است و سایر علائم تجاری مورد استفاده در این مطلب متعلق به دارندگان علامت تجاری مربوطه می باشد.
                                
                                ناشر وابسته یا مرتبط با دارندگان علامت های تجاری نیست و توسط دارندگان علامت تجاری حمایت، تایید یا ایجاد نشده است مگر اینکه خلاف آن ذکر شده باشد و هیچ ادعایی از سوی ناشر نسبت به حقوق مربوط به علائم تجاری شخص ثالث وجود ندارد.