همه‌چیز درباره نوروپاتی دیابتی

نوروپاتی دیابتی یکی از عوارض بیماری دیابت به ویژه در درازمدت به شمار می‌آید که می‌تواند با خطرهای جدی مثل زخم و عفونت در پاها همراه باشد.

• دسته بندی: دیابت
• تاریخ انتشار: 1404/07/11
• زمان مطالعه: 5 دقیقه

نوروپاتی دیابتی یکی از عوارض بیماری دیابت به ویژه در درازمدت به شمار می‌آید که می‌تواند با خطرهای جدی مثل زخم و عفونت در پاها همراه باشد. در این مطلب به بررسی بیشتر این مشکل و راه‌های مقابله با آن می‌پردازیم.

نوروپاتی دیابتی چیست؟

نوروپاتی یک اصطلاح پزشکی برای آسیب عصبی و نوروپاتی دیابتی، آسیب عصبی ناشی از بیماری دیابت است.

علت ایجاد نوروپاتی دیابتی

در افراد مبتلا به دیابت، با گذشت زمان سطوح بالای قند و چربی‌ها (مثل تری‌گلیسیرید) درخون، می‌توانند به اعصاب بدن آسیب برسانند و علائم  این آسیب با توجه به نوع نوروپاتی دیابتی متفاوتند.

نوروپاتی دیابتی انواع مختلفی دارد که شایع‌ترین نوع آن، نوروپاتی محیطی است و آنچه در ادامه مطرح می‌شود، درباره این نوع از نوروپاتی دیابتی است.

عوامل خطر نوروپاتی دیابتی

در صورت ابتلا به دیابت نوع 1 یا دیابت نوع 2، مهم‌ترین عاملی که خطر بروز علائم نوروپاتی دیابتی را افزایش می‌دهد، داشتن سطح بالایی از قند خون در طول زمان است. سایر عوامل خطر ابتلا به نوروپاتی دیابتی عبارتند از:

• سابقه ابتلا به بیماری عروق کرونر
• سطح بالای تری‌گلیسیرید
• اضافه وزن
• سیگارکشیدن
• ابتلا به فشار خون بالا

علائم نوروپاتی دیابتی

اگر دچار نوروپاتی دیابتی باشیم، ممکن است در پاها ، دست‌ها یا بازوها احساس سوزش، سوزن سوزن شدن، بی‌حسی، درد و ضعف داشته باشیم.

ممکن است در پاها، دست‌ها و بازوها، حتی زمانی که به آرامی لمس می‌شوند، درد شدیدی را احساس کنیم. همچنین ممکن است در حس درد یا دما در این قسمت‌های بدن مشکل داشته باشیم.

این علائم در بیشتر موارد در شب تشدید می‌شوند. بیشتر اوقات، علائم در هر دو طرف بدن بروز می‌کنند، با این وجود ممکن است علائم فقط در یک طرف بدن وجود داشته باشند.

سایر مواردی که ممکن است درصورت ابتلا به نوروپاتی دیابتی در ما بروز پیدا کنند عبارتند از:

• تغییر در الگوی راه رفتن
• از دست دادن تعادل، که احتمال زمین خوردن را بیش‌تر می‌کند
• اختلال در عملکرد عضلات دست و پا
• درد در زمان راه رفتن
• مشکل در حس کردن حرکت‌ها یا وضعیت بدن
• تورم پاها

عوارض ناشی از نوروپاتی دیابتی

نوروپاتی دیابتی می‌تواند باعث مشکلاتی در پاها شود که به بروز تاول و زخم منجر می‌شوند. اگر نوروپاتی دیابتی باعث از دست دادن احساس در پاها شود، ممکن است متوجه فشار یا آسیب‌هایی که منجر به تاول و زخم می‌شوند، نشویم. دیابت می‌تواند روند بهبود این زخم‌ها را دشوار کند و احتمال ابتلا به عفونت‌ها را افزایش بدهد. این زخم‌ها و عفونت‌ها می‌توانند به از دست دادن انگشت یا بخشی از پا منجر شوند. بنابراین شناسایی و درمان زودهنگام مشکلات پا می‌تواند احتمال ابتلا به عفونت‌های جدی را کم کند.

این نوع آسیب عصبی مرتبط با دیابت، همچنین می‌تواند باعث تغییرشکل پاها وانگشتان پا شود.

نوروپاتی دیابتی می تواند احتمال از دست دادن تعادل و افتادن را بیش‌تر کند که این مسئله می‌تواند خطر شکستگی و آسیب‌های دیگر را افزایش بدهد. درد مزمن نوروپاتی دیابتی همچنین می‌تواند به اضطراب و افسردگی منجر شود.

تشخیص نوروپاتی دیابتی

پزشک معالج، نوروپاتی دیابتی را بر اساس علائم، سابقه خانوادگی و پزشکی، معاینه فیزیکی شامل معاینه عصبی و معاینه پاها و آزمایش‌های ما تشخیص می‌دهد.

انجام معاینه برای نوروپاتی

در صورت ابتلا به دیابت، باید حداقل سالی یک بار، معاینه کامل برای ارزیابی وضعیت پاها انجام بگیرد. پزشک معالج در طول این معاینه علائم، جریان خون و حس در پاها را با روش‌های زیرارزیابی می‌کند:

• قرار دادن یک وسیله روی انگشتان بزرگ پا و بالاتر برای بررسی احساس ارتعاش
• لمس هر پا و بعضی از انگشتان پا با یک رشته نایلونی برای بررسی احساس لمس
• بررسی الگوی راه رفتن
• بررسی وضعیت تعادل

پزشک همچنین احساس تغییرات دما در پاها را بررسی می‌کند.

آزمایش‌های تشخیص نوروپاتی دیابتی

پزشک ممکن است آزمایش‌هایی را برای رد سایر علل آسیب عصبی انجام بدهد؛ از جمله آزمایش خون برای بررسی مشکلات احتمالی تیروئید، بیماری کلیوی یا سطح پایین ویتامین B12. اگر پزشک متوجه سطح پایین ویتامین B12 در بدن ما شود، آزمایش‌های بیشتری را برای تعیین علت آن انجام خواهد داد. استفاده از داروی متفورمین یکی از دلایل احتمالی کاهش سطح ویتامین B12 است. اگر کمبود ویتامین B12 به دلیل مصرف متفورمین باشد، با تایید پزشک معالج، می‌توانیم استفاده از متفورمین را همراه با مصرف مکمل ویتامین B12 ادامه بدهیم.

پیشگیری از مشکلات ناشی از نوروپاتی دیابتی

مدیریت دیابت

ما می‌توانیم با مدیریت دیابت خود از مشکلات ناشی از نوروپاتی دیابتی جلوگیری کنیم، مدیریت دیابت به معنی مدیریت قند خون، فشار خون و کلسترول است.

معاینه و بررسی پاها

در صورت ابتلا به دیابت، باید هر روز پاهای خود را از نظر بروز مشکلات احتمالی بررسی کنیم، به خوبی از پاهای خود مراقبت کنیم و اگر متوجه هرگونه مشکل در پاهای خود شدیم، فوراً به پزشک مراجعه کنیم.
حداقل سالی یکبار برای معاینه پای خود به پزشک خود مراجعه کنیم و اگر دچار مشکل در پا هستیم باید دفعات بیشتری مراجعه کنیم.

درمان نوروپاتی دیابتی

چهار جزء اصلی درمان نوروپاتی دیابتی عبارتند از:

• کنترل سطح قند خون
• اصلاح سبک زندگی، به ویژه اصلاح رژیم غذایی و ورزش کردن
• مراقبت از پاها
• کنترل درد ناشی از نوروپاتی

اگرچه هیچ درمان قطعی برای نوروپاتی دیابتی وجود ندارد، استفاده از این درمان‌ها می‌تواند علائم دردناک را بهبود ببخشد و از عوارض نوروپاتی دیابتی جلوگیری کند.

سوالات متداول درباره نوروپاتی دیابتی

آیا نوروپاتی دیابتی خطرناک است؟

نوروپاتی دیابتی در صورت عدم کنترل دیابت می‌تواند به از دست دادن احساس در پاها و به دنبال آن بروز زخم و تاول‌هایی منجر شود که متوجه آن‌ها نمی‌شویم؛ این مسئله می‌تواند عوارض مهمی از جمله عفونت‌های جدی در پاها را به همراه داشته باشد.

آیا نوروپاتی دیابتی درمان دارد؟

درمان نوروپاتی دیابتی شامل اصلاح سبک زندگی برای مدیریت و کنترل بهتر دیابت، مراقبت از پاها و استفاده از مسکن‌ها برای تسکین درد ناشی از نوروپاتی است.

به طور کلی در صورت ابتلا به دیابت با کنترل و مدیریت بهتر این بیماری می‌توانیم گام مهمی در پیشگیری از بروز نوروپاتی دیابتی و عوارض مهم آن از جمله بروز زخم و عفونت در پاها برداریم.

نوروپاتی دیابتی