درمان یبوست با طب سنتی

خشکی مزاج یا یبوست به معنی کاهش حرکات روده است. علاوه بر این زمانی که مدفوع در روده بزرگ خشک می‌شود از نظر پزشکی و طب سنتی فرد به یبوست مبتلا شده است. یبوست باعث می‌شود تا فرد در زمان دفع مدفوع فشار و درد زیادی را احساس کند. یبوست باید هر چه سریع‌تر درمان شود در غیر این صورت فرد با مشکلات زیادی روبرو می‌شود. روش‌های زیادی برای درمان یبوست وجود دارد که یکی از پرطرفدار‌ترین روش‌ها، درمان یبوست با طب سنتی می‌باشد.

• دسته بندی: طب سنتی و اسلامی
• تاریخ انتشار: 1404/09/18
• زمان مطالعه: 12 دقیقه

يبوست از شايع ترين شکايات گوارشي است. بيش از يک هفتم جمعيت بالغين جهان از يبوست مزمن شاکي هستند. عوامل متعددي زمينه ايجاد يا تشديد يبوست را فراهم مي نمايند. در طب نوين معيارهاي مشخص و نسبتا دقيقي براي تعريف يبوست ذکر گرديده و بعضا درمان هايي ارايه شده است. در طب سنتي از يبوست با عناويني مانند حصر (hasr)، قبض شکم و اعتقال بطن نام برده شده است و نوع خاصي از يبوست که همراه با درد مي باشد نيز قولنج ناميده شده است.

از نظر متخصصان طب سنتی، یبوست را می‌توان به شکل زیر تقسیم‌بندی کرد:

یبوست معمولی

شایع‌ترین نوع یبوست، نتیجه اختلال در مکانیسم پیچیده هدایت مواد زائد در طول روده بزرگ می‌باشد. این اختلال اغلب ناشی از عملکرد نادرست عضلات صاف و اعصاب کنترل‌کننده حرکات پریستالتیک روده است. عوامل متعددی از جمله رژیم غذایی نامناسب، کمبود فیبر، کم‌تحرکی، استرس و برخی داروها می‌توانند در بروز این نوع یبوست نقش داشته باشند. اختلال در هماهنگی انقباض و انبساط عضلات روده، کاهش ترشح مخاط روده و تغییر در فلور میکروبی روده از جمله مکانیسم‌های دخیل در بروز یبوست معمولی هستند.

یبوست دیر انتقال

یبوست دیر انتقال، وضعیتی است که در آن حرکت مواد غذایی از طریق روده به کندی صورت می‌گیرد. این کندی حرکت، فرصت بیشتری را برای جذب آب از مدفوع فراهم کرده و در نتیجه، مدفوع خشک و سفت می‌شود. اختلال در عملکرد سیستم عصبی روده، انسداد جزئی روده، برخی بیماری‌های متابولیک و مصرف برخی داروها از جمله عوامل موثر در بروز این نوع یبوست هستند. کاهش تحرک روده، افزایش زمان ترانزیت روده‌ای و افزایش جذب آب از مدفوع، از جمله عواقب یبوست دیر انتقال خواهند بود.

یبوست اختلال عملکرد کف لگن

اختلال عملکرد کف لگن، وضعیتی است که در آن عضلات کف لگن به دلیل ضعف یا اسپاسم، عملکرد مناسبی نداشته و مانع از دفع طبیعی مدفوع می‌شوند. این اختلال می‌تواند ناشی از آسیب‌های عصبی، جراحی‌های لگن، زایمان، یبوست مزمن و برخی بیماری‌های عصبی عضلانی باشد. ضعف عضلات کف لگن، اسپاسم عضلات اسفنکتر داخلی و خارجی مقعد و اختلال در هماهنگی عضلات کف لگن با عضلات روده، از جمله عواملی هستند که در بروز این نوع یبوست نقش دارند.

روش های درمان یبوست

هر فرد در طول هفته باید سه بار اجابت مزاج داشته باشد. در صورتیکه اجابت مزاج کمتر از دفعات ذکر شده باشد می‌توان گفت که فرد به یبوست دچار شده است. در صورت کاهش فعالیت، مصرف کم آب، عدم استفاده از فیبر در رژیم غذایی روده‌ها به شدت کم تحرک می‌گردند در نتیجه نمی‌توانند مواد غذایی را به آسانی به سمت جلو برانند و عمل دفع را انجام دهند. اگر تمایل دارید با روش‌های درمان یبوست با طب سنتی آشنا شوید بهتر است تا پایان این مطلب همراه ما باشید.

درمان یبوست و پاکسازی

طب سنتی، نعناع را گیاهی ارزشمند با طبع گرم و خشک می‌داند که خواص بی‌نظیری برای دستگاه گوارش دارد. ماده مؤثره منتول موجود در نعناع، نه تنها به هضم غذا کمک می‌کند بلکه با تحریک گیرنده‌های سرد در دستگاه گوارش، احساس خنکی و آرامش ایجاد کرده و ناراحتی‌های ناشی از نفخ و سوء هاضمه را تسکین می‌دهد. در طب سنتی، مصرف دم‌نوش نعناع پس از غذا، به عنوان روشی مؤثر برای بهبود هضم و پیشگیری از یبوست توصیه می‌شود.

علاوه بر دم‌نوش، روش‌های دیگری نیز برای بهره‌مندی از خواص درمانی نعناع وجود دارد. یکی از این روش‌ها، مصرف روزانه یک فنجان عرق نعناع است که به دلیل غلظت بالای مواد مؤثره، تأثیر بیشتری بر دستگاه گوارش دارد. همچنین، افزودن برگ‌های تازه نعناع به سالاد، سوپ و یا سایر غذاها، می‌تواند به بهبود طعم غذا و تقویت عملکرد دستگاه گوارش کمک کند.

درمان خشکی روده

خشکی روده یکی از مشکلات شایعی است که در طب سنتی با روش‌های مختلفی درمان می‌شود. یکی از این روش‌ها، ماساژ شکم با روغن بنفشه است. روغن بنفشه طبعی گرم و تر دارد و با ماساژ شکم، حرارت آن به روده‌ها منتقل شده و موجب نرم شدن مدفوع و تسهیل حرکت آن می‌شود. علاوه بر این، ماساژ شکم با روغن بنفشه، به تقویت عضلات شکمی و بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک می‌کند. در طب سنتی، اعتقاد بر این است که ماساژ شکم با روغن‌های گیاهی، به خصوص روغن بنفشه، می‌تواند در درمان بسیاری از بیماری‌های دستگاه گوارش، از جمله یبوست و نفخ، مؤثر باشد. به همین دلیل جهت درمان مدفوع پشکلی در طب سنتی می‌توان از روغن‌ها برای ماساژ استفاده کرد.

درمان یبوست بعد از عمل جراحی

پس از عمل جراحی، به دلیل مصرف برخی داروها، کاهش تحرک و تغییرات در رژیم غذایی، بسیاری از افراد با مشکل یبوست مواجه می‌شوند. طب سنتی برای درمان یبوست بعد از عمل جراحی، مصرف آجیل و دانه‌ها را توصیه می‌کند. آجیل و دانه‌ها سرشار از فیبر هستند که به افزایش حجم مدفوع و تحریک حرکات روده کمک می‌کنند. همچنین، روغن‌های موجود در آجیل و دانه‌ها، به نرم شدن مدفوع و تسهیل دفع آن کمک می‌کنند. علاوه بر این، مصرف آب کافی و انجام فعالیت‌های بدنی سبک، در بهبود یبوست بعد از عمل جراحی بسیار مؤثر است.

درمان یبوست عصبی

یبوست عصبی، یکی از انواع یبوست است که در اثر استرس و اضطراب ایجاد می‌شود. در طب سنتی، برای درمان یبوست عصبی، مصرف روغن‌های طبیعی مانند روغن زیتون و روغن کنجد توصیه می‌شود. این روغن‌ها طبعی گرم و تر دارند و با مصرف آن‌ها، رطوبت بدن افزایش یافته و حرکات روده تسهیل می‌شود. همچنین، مصرف دم‌نوش‌های آرام‌بخش مانند بابونه و گل گاوزبان، به کاهش استرس و اضطراب و در نتیجه بهبود یبوست عصبی کمک می‌کند. جهت رفع یبوست در طب سنتی بهتر است موارد ذکر شده را به طور منظم در طول هفته نوش جان کنید.

درمان یبوست بعد از سزارین

زنان پس از سزارین، به دلیل تغییرات هورمونی، کاهش تحرک و مصرف برخی داروها، ممکن است با مشکل یبوست مواجه شوند. برای درمان مدفوع سفت پس از زایمان، طب سنتی مصرف مایعات فراوان، افزایش فیبر در رژیم غذایی و انجام فعالیت‌های بدنی سبک را توصیه می‌کند. فیبر موجود در غلات کامل، سبزیجات و میوه‌ها، به افزایش حجم مدفوع و تحریک حرکات روده کمک می‌کند. همچنین، مصرف خوراکی‌های ملین طبیعی مانند آلو و انجیر، می‌تواند در بهبود یبوست مؤثر باشد.

درمان خشکی مدفوع

طب سنتی، برای درمان خشکی مدفوع نسخه‌های ساده و در عین حال موثری ارائه می‌دهد. یکی از این نسخه‌ها، ترکیب انجیر و خرما است. انجیر و خرما، دو میوه‌ای هستند که در طب سنتی به دلیل خواص ملین و نرم‌کننده روده، از جایگاه ویژه‌ای برخوردارند. فیبر موجود در این میوه‌ها، به افزایش حجم مدفوع و تحریک حرکات روده کمک می‌کند و قندهای طبیعی آن‌ها، انرژی لازم برای عملکرد بهتر روده را فراهم می‌آورند. مصرف روزانه این ترکیب، به ویژه در صبح ناشتا، می‌تواند به رفع خشکی مدفوع کمک شایانی کند.

درمان یبوست در طب اسلامی

در طب اسلامی، برای درمان یبوست، از داروهای گیاهی و ترکیبات مختلفی استفاده می‌شود. داروهای سودابر، با افزایش رطوبت بدن و نرم کردن مدفوع، به رفع یبوست کمک می‌کنند. داروهای ملین نیز با تحریک حرکات روده، موجب راحت‌تر مدفوع خواهند شد.

دم‌کرده سنا نیز یکی دیگر از درمان‌های رایج برای یبوست در طب اسلامی است. سنا، گیاهی است که دارای خاصیت ملین بوده و به طور سنتی برای درمان یبوست استفاده می‌شود.

روغن بادام شیرین و عسل برای یبوست

روغن بادام شیرین و عسل، دو ماده غذایی هستند که در طب سنتی از زمان‌های قدیم برای درمان بسیاری از بیماری‌ها، از جمله یبوست، استفاده می‌شدند. روغن بادام شیرین، سرشار از ویتامین E و اسیدهای چرب ضروری است که به نرم شدن مدفوع و بهبود عملکرد روده کمک می‌کنند. عسل نیز به دلیل خواص ضد باکتریایی و ضد التهابی، به بهبود هضم و کاهش التهاب روده کمک می‌کند. ترکیب این دو ماده غذایی، یک ملین طبیعی و موثر برای درمان یبوست خواهد بود.

بررسی علائم یبوست

یبوست نیز مانند سایر بیماری‌ها دارای علائم خاصی می‌باشد. از مهم‌ترین علائم یبوست می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مدفوع خشک

• مدفوع سفت و به شکل گلوله‌ای

• کاهش دفعات تخلیه مدفوع

• احساس نفخ

• احساس فشار در زمان دفع

• زور زدن برای حرکت دادن روه‌ها

• عدم تخلیه به صورت کامل

• درد شکمی

• احساس حالت تهوع

چه عواملی باعث ایجاد یبوست می‌شوند؟

عوامل زیادی باعث می‌شوند تا فردی به یبوست دچار شود. از مهم‌ترین عوامل می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• انجام جراحی

• نداشتن فعالیت جسمی

• مصرف برخی از دارو‌ها

• داشتن رژیم غذایی کم فیبر

• استفاده زیاد از ملین‌ها

• عدم مصرف مایعات به مقدار کافی

• کم کاری تیروئید

• عدم خواب کافی

• خوب نجویدن غذا

توصیه طب سنتی برای درمان یبوست در خانه

امروزه اغلب افراد برای درمان بیماری‌های مختلف به سراغ طب سنتی می‌روند، از مهم‌ترین توصیه‌های طب سنتی برای درمان سریع یبوست شدید می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• افزودن غذا‌‌هایی نظیر سوپ، آش، شیر‌‌برنج و فرنی در رژیم غذایی (در صورت تمایل می‌توانید در زمان پخت این غذا‌ها به آن‌ها مقداری روغن زیتون، روغن کنجد یا روغن بادام شیرین بیفزایید).

• آب کلم و آب عدس ملین هستند، در صورتیکه شما به یبوست شدید مبتلا هستید بهتر است از خوردن آب عدس و آب کلم غافل نشوید.

• یکی دیگر از انواع روش‌ها برای درمان یبوست مصرف گلابی، مرکبات و سیب بدون پوست است.

• در صورتیکه به یبوست مبتلا هستید از سبزی تازه و میوه بیشتر استفاده نمایید.

• در درمان یبوست با طب سنتی به خوردن انجیر توصیه زیادی شده است، بهتر است برای گرفتن نتیجه بهتر چند عدد انجیر خشک شده را از شب قبل درون یک لیوان شیر قرار دهید، لیوان حاوی انجیر‌‌ها را درون یخچال نگه دارید و صبح به صورت ناشتا انجیر‌ها را میل کنید.

• برای پیشگیری از یبوست بهتر است در رژیم غذایی‌تان خورش‌های سبز رنگ نظیر خورش قرمه‌سبزی، خورش کرفس و… را قرار دهید.

• یکی از ساده‌ترین روش‌ها برای درمان یبوست میل کردن خورش آلو اسفناج می‌باشد.

• در درمان یبوست شدید طب سنتی به نوشیدن مایعات توصیه زیادی شده است، برای درمان یبوست می‌توانید از شربت گل‌محمدی و شربت آلو استفاده نمایید، برای تهیه شربت آلو مقداری آلو شیرین را به خوبی بشویید سپس آلو‌ها را درون ظرف بریزید، به ظرف مقداری آب بیفزایید و ظرف را روی حرارت ملایم قرار دهید، شربت را صاف نمایید و به آن شکر و ترنجبین بیفزایید.

• یکی از مهم‌ترین توصیه‌های طب سنتی برای درمان سریع یبوست شدید مصرف زیتون، کرفس، کاهو، خاکشیر و عرق کاسنی به همراه عسل می‌باشد.

• در طب سنتی به میل کردن یک لیوان خاکشیر، آب کرفس یا آب هویج به صورت ناشتا برای رفع یبوست توصیه زیادی شده است.

داروهای گیاهی مناسب برای درمان یبوست

با مصرف برخی از دارو‌های گیاهی می‌توان به راحتی یبوست را درمان کرد. توجه داشته باشید که در درمان یبوست شدید با طب سنتی به مصرف دارو‍های زیر تاکید زیادی شده است:

برگ سنا: از عصاره برگ سنا برای درمان یبوست استفاده زیادی می‌شود. در برگ سنا ماده ای به نام گلیکوزید‌ها وجود دارد این ماده دارای خاصیت مسهل می‌باشد و به رفع سریع کمک زیادی می‌کند.

ریشه شیرین‌بیان: یکی دیگر از روش‌های درمان یبوست با طب سنتی مصرف شیرین بیان بعد از غذا می‌باشد. شیرین بیان باعث رفع یبوست و هضم آسان‌تر غذا می‌شود.

خارنگ: خارنگ از انواع ملین‌های گیاهی مفید برای درمان یبوست می‌باشد. خارنگ با تحریک کردن روده بزرگ باعث تقویت حرکات روده می‌شود. شما می‌توانید با مصرف کوتاه مدت این نوع داروی گیاهی در سریع‌ترین زمان ممکن یبوست‌تان را درمان کنید.

روغن کرچک: فرد مبتلا به یبوست می‌تواند به صورت ناشتا ۱ تا ۲ قاشق چایخوری روغن کرچک بخورد. از این روغن طولانی مدت استفاده نکنید زیرا دارای عوارض جانبی زیادی می‌باشد.

مصرف گیاه آلوئه‌ورا: گیاه آلوئه‌ورا باعث تقویت روده و معده می‌شود. خوردن این گیاه به هضم غذا و دفع آسان مواد زائد از روده کمک زیادی می‌کند.

عسل: قبل از خواب برای درمان یبوست بهتر است یک قاشق غذا‌خوری عسل بخورید. خوردن عسل باعث نرم شدن روده‌ها می‌شود و عمل دفع را آسان‌تر می‌کند.

عرق رازیانه: این نوع عرق دارای خاصیت ضد‌التهابی می‌باشد و به رفع مشکلات معده نظیر یبوست، نفخ و… کمک زیادی می‌کند.

راهکار‌های طب سنتی برای پیشگیری و درمان کردن یبوست

• ورزش و پیاده‌روی

• یوگا

• خودداری از مصرف بیش از حد غذا‌های خشک و غذا‌های ناسازگار با مزاج

• اصلاح عادات غذایی و تغذیه

• مصرف منظم آب و مایعات

• ماساژ شکم به کمک روغن بنفشه یا روغن زیتون (برای ماساژ دادن شکم دست‌هایتان را به روغن آغشته نمایید، به کمک دست‌هایتان از سمت معده به طرف پایین را ماساژ دهید، اطراف ناف را نیز به صورت دورانی ماساژ دهید.)

• ترک عادات غذایی نامناسب

• پرهیز از خواب بعد از صرف وعده‌های غذایی

• مصرف فیبر و سبزیجات

• مدیریت استرس و اضطراب

عوارض عدم درمان یبوست

از مهم ترین عوارض عدم درمان یبوست می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بی اشتها شدن

• درد شکمی

• هموروئید

• بواسیر و شقاق

• مشکلات روده و معده

چی بخوریم شکم کار کنه؟

یکی از مهم‌ترین عوامل موثر در درمان یبوست، رژیم غذایی است. مصرف کافی فیبر، آب و مایعات، نقش مهمی در بهبود عملکرد دستگاه گوارش و پیشگیری از یبوست دارد. فیبر موجود در میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و حبوبات، به افزایش حجم مدفوع و تحریک حرکات روده کمک می‌کند. آب و مایعات نیز به نرم شدن مدفوع و تسهیل دفع آن کمک می‌کنند. بنابراین، برای داشتن روده‌ای سالم و پیشگیری از یبوست، توصیه می‌شود که روزانه مقدار کافی فیبر و آب مصرف کنید.

چی بخوریم شکم کار کنه